ALAMAT NG BAWANG
Mapag-
aruga at mapag- mahal na ina si Uganda.
Hinahangaan siya ng lahat sa pagsisikap na mapalaking mabait ang kaisa- isang anak
na si Kulala.
Ulila na sa ama si Kulala. Bata pa siya nang matuklaw ng ahas sabundok ang kanyang ama. Totoong mahirap lumaking walang
ama.Para kay Kulala, hindi buo ang pamilya nila kung patay na ang
isa sa mga magulang niya.
Noong una ay hirap din si Uganda. Ina lang sana ang
papel na ginagampanan niya. Nang namatay ang kanyang asawa, siya na ang ina, siya pa rin ang naging ama. Pero kahit nag-
iisa na siya ay hindi na niya naisip na mag-
asawa. Pinagsikapan niyang palakihin samabuting asal si Kulala. Sa sobrang hirap na dinadanas, may ambisyon ding gustong
maipakamit ni Uganda sa anak. Nais niyang makapag- asawa ito ng mayaman upang
mailayo sa karalitaang kanilang nararanasan.
Sa pakiwari
ni Uganda, marapat lamang na bumuti ang
buhay ni Kulala.
May
kasabihang ang kagandahan at kabaitan ay maaaring maging kasangkapan upang
makapamili ng kakasamahin sa buhay. Kung maganda ang isang dalaga maaring makapag-
asawa siya ng binatang may sapat na karangalan at sapat ding kayamanan. Ito ang naging
pamantayan ni Uganda para sa anak.
Ang
kagandahan ni Kulala ay lalong napag- usapan nang
magdadalaga na siya. Makinis
ang kutis at balinkinitan ang katawan niya. May mabibilog at nangungusap
ang mga mata niya. Ang
mga labi niya kahit di kulayan ay sariwang rosas ang katulad. Ang tinig niya ay may
lambing na dala lalo’t kapag siya ay nagtatampo na.
Sapagkat marunong makipag- kapwa tao kaya siya ay
kaibigan ng mga bata at matatanda. Mahirap at mayaman ay pantay- pantay langsa kanya. Mabuti mang tao o masama ay
pakikiharapan niya. Wala siyang pinipili. Para sa kanya ang pagpapakatao ay isang mabuting pag- uugali
at sapagkat tayong lahat ay galing sa isang tipak na lupa, mauuwi rind aw tayo
sa pinanggalingang lupa ni Bathala.
Hanga
si Uganda sa paniniwalang ito ni Kulala. Pero kahit na lahat ay pinakikiharapan ng anak, nangangarap pa rin
ang ina n asana ay mayaman at makapangyarihang binata ang mapapangasawa ng
kaniyang magandang dalaga.
May sariling puso at isip si Kulala. Totoong maraming naghahain ng pag- ibig sa kaniya pero wala pa siyang napipili kahit isa. Upang
matawag ang pansin ni Kulala, lahat ng manliligaw niya ay nagpapakiramdam
at nagpapayabangan, mapaniwala lamang ang dalaga sa inihahain nilang
pagmamahal. Sa kasamaang palad, lagi at laging
sinasamang palad ang lahat ng mangingibig na nagpapasikatan.
Nariyan
si Hashim na buong giting na nagmamalaking kukunin
niya sa ilalim ng karagatan ang pinakamalaking perlas na iaalay niya sa paanan
ng minamahal. Madaling araw pa lamang ay mayabang naitong lumusong sa tubig at sumisid na parang barakuda
sa kailaliman. Pero sinamang palad, nabagok ang ulo sa nakausling bato sa ilalim ng dagat na ikinamatay niya
kaagad.
Nanginginig
sa takot ang buong katawan ni Kulala nang dalhin sa tahanan nila ang lumaymay
na katawan ng mangingibig.
Nasundan
ito ng adbenturerong si Perot na sa pagnanais na mabigyan ng tuwa si Kulala ay mayabang
na lumusong sa ilug- ilugan na kinaroroonan ng pinakamabangis na buwayang
kinatatakutan ng mga kalalakihan. Nawakwak nga niya ang tiyan ng pinakadiyus-
diyosan ng mga buwaya subalit nahagip ang dibdib niya ng matatalim na mga ngipin ng damulag. Pinapanghina siya sa sobrang dugong umagos sa hapong katawan. Una siyang nalagutan ng hininga
bago tuluyang namatay ang diyablo.
Napaurong
si Kulala sa takot nang dalhin sa kanilang bahay ang
bangkay ng nagmamahal na mangingibig. Namatay ang binata sapagnanais na mapasagot ang kagandahang pinag- aagawan
ng kabinataan.
Naisip ni Uganda na
panahon na upang siya na ina ni Kulala ay siyang pumili ng mapapangasawa ng
anak niya.
Sa mga
anak ng datu, dalawa ang masusugid na mangingibig ni Kulala. Nariyan si Arturo na anak ni Datu Basti at nariyan si Madur na anak ni Datu
Tawilis. Sapagkat kayamanan ang tanging pamantayanni Uganda, binuo niya sa sariling matira ang matibay ang
dapat na paglalabanan ng dalawa. Minsang nagkasabay sa panliligaw ang dalawa ay naparunggitan sila sa isa’t
isa. Nagkapikunan at nagkainisan hanggang sa nagbunutan ng sandata. Sapagkat kapwa gusto nilang
makamit ang kagandahan pinag- aawayan, ang pakikipaglaban na nagawi sa magkaibigan ay nauwi sa dalawang kaluluwang
naging bangkay.
Humahagulgol
si Kulala sa sinapit ng dalawang mangingibig. Punong- puno ng kalungkutan ang
katauhan niya. Lalong
nangamba ang dalaga nang sunud- sunodpang naglaban ang marami pang mangingibig nahanding mag- alay ng buhay mapagwagian lamang ang
kaniyang pagmamahal. Sa dami ng dugong dumanak ay lito ang isip
na tinalunton ni Kulala ang daan patungo sa ituktok ng bundok.
“Bathala
ng Kabundukan!” nakalahad ang mga kamay na sigaw ni Kulala, “Kunin nap o ninyo ako sa daigdig na
kinaroroonan ko! Hirapna hirap
nap o ako, ang kalooban kong maging instrumento upang pag- aawayan ng mga
mangingibig ko. Marami na pong dugong dumanak sa mga sakim na nagnanasang
maangkin ako ng mga pagmamahal na lubhang makasarili at materyoso. Kunin na po ninyo ako. Maawa nap o kayo! “Pagmamakaawa ng lumuluhang dalaga
na hindi nakadama ng pag- ibig na nakauunawa at sagrado.
Ilang
sandali lamang ay dumilim ang kalangitan sa bumuhos na ulan. Nagsalubungan ang matatalim na kidlat at dagundong ng kulog sa kabundukan. Ang hapong
katawan ni Kulala ay bangkay na napalugmok sa
ituktok ng bundok. Nang sumikat ang araw ay natagpuan ng mga tao si Kulala na bagamat wala nang buhay ay may mga ngiti sa labi sa
katuwaan.
Niyapos ni Uganda ang
bangkay ng anak. Alam niyang ginusto niKulalang lisanin ang daigdig.
Maligaya
si Kulala sa kinaroonan ni Bathala. Sa tuktok ng bundok ipinalibing ni Uganda ang
bangkay ng anak.
Lagi
niya itong dinadalaw hanggang isang araw ay may halamang tumubo dito. Inalagaan niya ang halaman. Nang magbunga ay napansin niyang kahawig
ito ng mapuputing ngipin ni Kulala. Tumingala sa langit si Uganda at
malinaw na narinig ang tinig ni Bathala.
“Nasa
kaharian ko na si Kulala at masayang- masaya. Ang halamang iyan ay magpapaalaala
sa iyo sa mapuputing ngipin ng anak mo. Alagaan mo at ipakilala sa mga tao.”
Kumuha
ng mga bunga ng halaman si Uganda at ipinatanim sa mga kapitbahay niya. Magmula noon ang mapuputing
ngipin ni Kulala ay nakilala bilang rekado sa mga
lutuing bahay na tinatawag ngayon bilang Bawang.
Post a Comment